'Tadilat' tehlikesine dikkat

Malatya'da iki katlı binanın izinsiz tadilat nedeniyle çöktüğü iddiası, denetim tartışmalarını yeniden gündeme taşıdı. Binalarda hiçbir denetim olmadan yapılan ekleme ve onarımların büyük risk oluşturduğunu söyleyen İzmir Ekonomi Üniversitesi (İEÜ) İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Celalettin Kozanoğlu, “Maalesef birçok binada giriş ya da zemin katındaki duvarların yıkılıp cam yapıldığını, estetik kaygıyla eklemeler gerçekleştiğini görüyoruz. ‘Binayı zaten duvar taşımıyor, yıksak da olur’ demek bilimle örtüşmez. Zemin katlarda yıkılan duvarlar, binada ‘yumuşak kat’ dediğimiz zayıflıklara neden olur” dedi. Güçlendirme işleminin de dikkatli yapılması gerektiğini vurgulayan Kozanoğlu, ”Karot örneği alınırken kolon demiri kesilen binaya bile rastladım. Güçlendirme, doğru yapılırsa bina güvenliğini artırır, hayat kurtarır. Gerekliyse kesinlikle yapılmalı. Ancak bu işlem ciddiye alınmalı, uzman kişiler tercih edilmeli” diye konuştu.

Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nün Kentsel Dönüşüm İtiraz Komisyonu’nun başkanlığını yapan, İEÜ İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Celalettin Kozanoğlu, tadilat yapılmadan önce belediyelere ‘tadilat projesi’ için mutlaka başvurmak gerektiğini söyledi.

CİDDİYE ALINMIYOR

Birçok binada izinsiz tadilatla karşılaşıldığını ve bu durumun deprem anında binanın dayanıklılığını olumsuz etkileyebildiğini belirten Prof. Dr. Kozanoğlu, “Maalesef, ezbere ve kulaktan dolma bilgilerle tadilat yapma alışkanlığımız var. Normal şartlarda, tadilat yapılmadan önce belediyeye başvurulur. Belediye, bina ve tadilat projesine bakar, bunun uygun olup olmadığına karar verir. Tadilat, ciddi bir işlemdir ve mutlaka uzman kontrolünde yapılması gerekir. Bu durum ülkemizde maalesef çok ciddiye alınmıyor ama sonuçları da ağır olabiliyor” dedi.

DUVAR YIKMAK ÇOK RİSKLİ

Prof. Dr. Kozanoğlu, sözlerini şöyle sürdürdü: “Binanın giriş ya da zemin katlarında duvarların yıkılıp cam yapıldığını veya estetik kaygıyla bazı eklemeler gerçekleştiğini görüyoruz. Duvarların, binanın taşıma gücüne etki yapılmadığı sanılır. Ancak tam olarak öyle değil. Duvarlar da depremde bina güvenliği açısından önemli rol oynar. Aynı taşıyıcı sisteme sahip duvarlı ve duvarsız binanın, depremdeki davranış biçimi farklı olur. Duvar bir işe yaramaz, burayı yıkalım demek bilimle ve akılla örtüşmez. Özellikle zemin katlarda yıkılan duvarlar, binada ‘yumuşak kat’ dediğimiz zayıflıklara neden olabilir. Olası bir deprem anında binanın sistematiğini, dengesini bozar. Zaten yumuşak kat, binanın giriş katındaki dolgu duvarlarının olmaması ya da üstündeki kata oranla daha zayıf olması demek. Bunları sadece kitaplardan öğrenmedik, depremler de bunları acı şekilde gösterdi.”

TESİSAT BORUSU GEÇİRMEK İÇİN KİRİŞİ KESENİ GÖRDÜM

Binaya yönelik güçlendirme çalışmalarının da tadilat olarak kabul edileceğini belirten Prof. Dr. Kozanoğlu, bu konuda da dikkat çekici uyarılarda bulundu. Kozanoğlu, “Binaya yönelik güçlendirme işlemi bir tadilattır. Her binanın güçlendirme projesi de birbirinden farklıdır. Binanın zayıf olduğu noktaya göre, statik hesaplamalar da yapılarak güçlendirme yapılmalıdır. Uygulamanın da projeden sapmaması gerekir. Bina projesi dikkate alınmadan yapılan, yanlış projeyle işlenen bir güçlendirme, binaya faydadan çok zarar getirir. Tüm bunlar, çok hassas ve insan sağlığını etkileyen durumlar. Güçlendirme, doğru yapılırsa bina güvenliğine olumlu etki yapar, hayat kurtarır. Güçlendirme, eğer gerekliyse mutlaka yapılmalıdır. Ancak ciddi bir işlemdir ve alanında uzman kişilerce uygulanmalıdır. Meslek hayatımda, birçok ibret verici olayla karşılaştım. Karot örneği alınırken kolonuna zarar verilen binalar gördüm. Kolondan alınan bir karot örneğinde demire rastladığım oldu. Yani kolondaki demir kesilmişti. Tesisat borusu geçirmek için kirişin oyulduğu binaya bile denk geldim” diye konuştu.

KOLONLA OYNAYAN, HAYATLA OYNAR

Prof. Dr. Kozanoğlu, şöyle devam etti: “Maalesef, tüm uyarılara rağmen binadaki kolonlarla oynama durumuyla karşılaşabiliyoruz. İzmir depreminde de, daha önceki depremlerde de yıkılan binalarla ilgili ‘kolonları kesildi ya da kolonlarıyla oynandı’ iddiaları ortaya atılmıştı. Kolonla oynamak, adeta hayatla oynamaktır. Bundan vazgeçmeliyiz. Bana, geçtiğimiz günlerde ‘en üst kattaki kolonu kessek bir şey olur mu’ diye soran oldu. ‘Elbette büyük risk olur, böyle bir şey aklınıza bile gelmemeli’ dedim. Şaka gibi ama bunları halkımıza anlatmalıyız. Zemin kattaki kolon da en üst kattaki kolon da kendine göre yük taşır. Hepsi bina için önemlidir. Örneğin; yönetmeliğe göre kar taşıma kapasitesi dahi hesaplanarak bina yapılır. Binanın sistematiği asla ve asla bozulmamalıdır.”