Enerji vatandaşlığına geçiyoruz

İzmir Ekonomi Üniversitesi’nden (İEÜ) Prof. Dr. Mehmet Efe Biresselioğlu, enerji verimliliğini artırmak ve bu konuda bireylere yönelik yapılacak çalışmaları belirlemek amacıyla 9 ülke ile birlikte “Dialogues” adlı proje geliştirdi. Avrupa Birliği’nin (AB) desteklediği, İzmir merkezli 31 milyon liralık (3 milyon euro) proje; binaların karbondan arındırılması, yenilenebilir enerji kullanımının artırılması, enerji depolama ve sürdürülebilir hareketlilikten oluşan 4 stratejik öncelik üzerine kuruldu. Dünya genelinde “enerji vatandaşlığı” kavramının oluşmaya başladığını söyleyen Prof. Dr. Biresselioğlu, projeyle bu anlayışı İzmir üzerinden Türkiye’ye yaymayı amaçladıklarını belirtti. Biresselioğlu, “Küresel ısınma ve iklim değişikliği gibi etkenler, dünya için enerji verimliliğini zorunlu kılıyor. Her birey, enerji farkındalığını günlük yaşamın parçası haline getirmeli. Enerji vatandaşlığı, tüm bunları içine alıyor. Enerji vatandaşlığına geçmeliyiz” dedi.

İEÜ Sürdürülebilir Enerji Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Efe Biresselioğlu’nun ortak proje yürütücü olduğu “Dialogues” isimli projede; Avusturya, İtalya, Almanya, Yunanistan, Bulgaristan, İsviçre, Norveç, Portekiz ve Kanada'dan üniversite, araştırma merkezleri ve sivil toplum kuruluşları yer aldı. Mayıs ayında başlanan projede; enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesi, enerji güvenliğinin sağlanması, tam entegre iç enerji piyasasının oluşması, enerji verimliliğinin yükselmesi, ekonominin karbondan arındırılması ve enerji geçişini yönlendirecek araştırmaların artması gibi çalışmalara yoğunlaşılacak. İEÜ’den Doç. Dr. Muhittin Hakan Demir de araştırmacı olarak görev alacak.

VATANDAŞ EYLEM LABORATUVARI KURULUYOR

Türkiye’nin enerji stratejisine de uygun olan proje kapsamında akademik çalışmaların tamamlanmasının ardından İzmir’de “Vatandaş Eylem Laboratuvarı” (Citizen Action Lab) ekosistemi uygulanacak. Sekretaryasını İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin yürüttüğü Sürdürülebilir Kentsel Gelişim Ağı’nın (SKGA) da desteğiyle gerçekleşecek oluşumla birlikte, İzmirlileri enerji vatandaşlığına motive edecek, bu konuda ilham verecek projeler hazırlanacak. Enerji vatandaşlığını geliştirmeye yönelik fikir ve uygulamaların neler olacağı; farklı kültürel, sosyal, ekonomik özellikler taşıyan alanlara yönelik hangi çalışmaların yapılması gerektiği ile ilgili yol haritası oluşturulacak. Yerel ve merkezi yönetimler dahil, birçok paydaştan da çalışmalar için katkı alınabilecek.

İZMİR’DEN TÜRKİYE’YE ROL MODEL

İzmir’de, enerji konusunda geniş bir ekosistem oluşturmayı hedefleyen proje, 2024 yılında tamamlanacak. Vatandaşlara yönelik eğitimlerin, bireysel çalışmaların da yapılması hedeflenen proje, yaşam kalitesini artıracak ve İzmir’den Türkiye’ye taşınacak bir rol modelin oluşmasını sağlayacak. 9 ülkeden toplam 13 kuruluşun yer aldığı projede, diğer ülkelerle ortak çalışılarak iklim krizinin çözümüne yönelik alternatif öneriler de hazırlanmış olacak.

TOPLUMSAL OLARAK DESTEKLENMELİ

Prof. Dr. Mehmet Efe Biresselioğlu, projenin enerji konusunda büyük önem taşıdığını, AB tarafından da yüzlerce proje arasından seçilerek desteklenme hakkı kazandığını vurguladı. Prof. Dr. Biresselioğlu, “Enerji farkındalığının yaygınlaşması, bu kavramın vatandaşlarımız tarafından içselleştirmesi için şimdiye kadar pek çok yöntem denendi. Top-down (tepeden-aşağıya) diye tabir ettiğimiz kurallar ve kısıtlamalar etkili oldu ama kalıcı bir faydayı tam olarak sağlayamadı. Enerji konusunda farkındalığın artırılması; doğru bilgilendirme, sürdürülebilir enerji geçişine yönelik davranışların ve alışkanlıkların kolaylaştırılması, bu kavramın toplumsal olarak desteklenmesi gibi yaklaşımlarla mümkün. Bunun için de gelecek vaat eden uygulamalar geliştirmeliyiz. Projemizde, bu tür uygulamaların hangi koşullar altında yapılabileceği üzerine çalışacağız ve bu uygulamalardan maksimum verim alınmasını hedefleyeceğiz” diye konuştu.

ENERJİ KONUSUNDA CİDDİ DERECEDE İLERLEDİK

Prof. Dr. Biresselioğlu, sözlerini şöyle sürdürdü: “Projemizin en önemli etkilerinden biri de sosyoekonomik, toplumsal cinsiyet, sosyokültürel ve sosyopolitik faktörlerin; teknolojik, regülatif ve finansal etkenlerle olan ilişkilerinin daha iyi anlaşılmasını sağlamak olacak. Düşük karbonlu enerji çözümleri, vatandaşlar tarafından benimsenecek. Enerji verimliliği konusu artık kişisel bir tercih değil, küresel bir zorunluluk. Bu konuyu önemsemek zorundayız. Türkiye, son dönemde enerji konusunda ciddi derecede yol aldı, ilerledi. Karadeniz’de yapılan çalışmalar sonucunda yeni doğal gaz rezervleri bulundu. Enerjiye yatırımlar arttı, bu konuda teşvikler geliştirildi. Ancak tüm bunların daha da etkin sonuca dönüşmesi için bireysel olarak herkes üzerine düşeni yapmalı. Şu anda projenin akademik olarak incelemesini, altyapı çalışmasını yapıyoruz. Diğer ülkelerden alanında uzman isimlerle fikir alışverişinde bulunuyoruz. Proje ilerledikçe, atılacak somut adımlar daha net ortaya çıkacak, bunları da kamuoyu ile paylaşacağız.”